Radyo Program Türleri

Radyo Program Türleri

Radyo programları içerikleri bakımından beş ana türde incelenmektedir. Bunlar haber programları, kültür programları, eğlence programları, tecimsel programlar ve eğitim programları olarak sıralanabilir.

Haberler ve Haber Programları

Radyo haberleri, kısa anlaşılır ve akıcı olma özelliğine sahiptir. Radyo haberlerinin en önemli özelliği ve üstünlüğü televizyonun aksine, haberin radyoya ulaştığı anda verilebilmesidir. Radyo haberlerinde televizyonda olduğu gibi arşiv ya da olaya ait görüntüler için çalışılması, haberin kurgulanması, stüdyo ve spikerin hazırlanması gibi ayrıntılı süreçlere ihtiyaç yoktur.

Radyo, müzik ve dramanın yanı sıra, bir haber aracı olarak da kendini kabul ettirmiştir. Giderek halk, radyonun en güvenilir kitle iletişim aracı olduğunu düşünmeye başlamıştır. Radyoya olan bu güven duygusu yapılan bazı araştırmalarda da görülmektedir. Örneğin İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi’nin 5 bin kişilik bir örneklemle yaptığı bir araştırmada “dürüstlük ve güvenilirlik açısından kitle iletişim araçları sıralaması”na göre yüzde 47.2 ile radyo birinci sırada, yüzde 25.5 ile gazete ikinci sırada, nihayet yüzde 17.3 ile televizyon üçüncü sırada gelmektedir.

Genellikle müzik ağırlıklı FM istasyonları hafif haberlerle günü geçirmektedirler. Amerika’daki bu durum Türkiye içinde geçerli olup özellikle özel radyolarda haberler giderek kısalmış ve başlıklar halinde verilmeye başlanmıştır. İçerik büyük çoğunlukla müzik yayınlarından oluşmaktadır ve tüm dünyada eğilim bu yönde olmaktadır.

Müzik ve Eğlence Programları

Eğlence, kültür ve sanat kaygısı taşımayan, kitlelerin ortak zevk ve kültür düzeylerini en küçük ortak paydada birleştiren hafif programlardır. Bu programlar bazıları tarafından insanları uyuşturmakla, halkın zevk ve kültürel değerlerini aşağılara çekmekle suçlanırken, bazıları tarafından da giderek karmaşıklaşan ve stres yaratan yaşam savaşı içindeki insanları sakinleştiren, dinlendiren hafif programlar olarak değerlendirilmektedir. Bu programların niteliği, programcının niteliğinden çok halkın zevk ve beğeni düzeyi ile eş orantılıdır. Eğlence programlarının hazırlanışında ve sunuluşunda radyo yöneticileri ve program yapımcılarının görevi, dinleyicinin beğeni düzeyini yükseltmek ve eğlendirirken eğitmektir.

Eğlence programları; arkası yarınlar diziler, yarışma programları, oradan buradan hafif konuları işleyen ve asıl amacı mizah ve gülmece olan magazin-kuşak programlar şeklinde sunulur. Eğlence programlarında ana öğe müziktir. Dijital otomasyon, kolaylığı ve ucuzluğu nedeniyle radyo yayıncılığındaki eğlence içeriğini çoğunlukla müziğe kaydırmıştır.     

Kültür Programları

Eğitim programları gibi doğrudan eğitim amacı taşımayan, sanat, edebiyat vb. bilimsel konularda halkı sıkmadan bilgilendiren programlardır. Din ve ahlak ile ilgili programlar da kültürel programlardır. Açıklamalı ve bilgilendirici klasik, modern ve diğer türlerdeki müzik yayınları da kültürel amaçlıdır. Kültürel programlarda sohbet, tartışma, belgesel, röportaj, tiyatro gibi sunum türleri kullanılır.

Eğitim Programları

Kitlelere öğretim amacıyla planlı, yöntemli, uzman kişiler tarafından hazırlanan ve sunulan programlardır. Ancak günümüzde görselliğin daha etkin olduğunun anlaşılmasıyla radyonun eğitim işlevini televizyon üstlenmiştir. 

Reklâmlar ve Program Tanıtımları

Bir ürün ya da hizmeti tanıtmak satışını artırmak için hazırlanan reklam programlarıdır. Radyoda reklam programları televizyondan farklı olarak genellikle kısa anonslar şeklinde verilebileceği gibi programlı olarak da sunulabilir. Radyo reklamlarında diğer eğlence programlarında olduğu gibi müzik ana öğedir. Programı hazırlatan sponsorun reklamı programın başında, arasında ve sonunda yapılabilir. Bazen bir sohbet sırasında konuğun son kasetinden bahsetmesi veya firmasındaki son yeniliklerden bahsetmesi de reklamın içine girmektedir.

Radyoda kullanılan 4 reklam türü söz konusudur:

·                    Reklam ve kamu ilanı: Spiker tarafından okunan reklam duyurusudur.reklam metni doğrudan okunur, müzik ya da efekt kullanımına pek rastlanmaz.

·                    Müzikli ve dramatik yapılı reklamlar: Reklam ajansları tarafından hazırlanan belirli bir süreyi kapsayan, içinde müzik ve dramatik bir yapının bulunduğu reklamlardır.

·                    Programlı reklamlar: Genellikle program içinde eğitici, eğlendirici program bölümüyle birlikte reklamların bulunduğu ve reklam ajanslarının hazırladıkları programlardır.

·                    Özel tanıtıcı reklam programları: Bir ürün ya da hizmetin tanıtılması veya kültür, eğitim, turizm vb. hizmetler için hazırlanmış programlardır.